تناسب معکوس

جانور، هرچه کوچک‌تر و ناتوان‌تر باشد، و قدرت بر نگهداری از فرزند را فاقد باشد، تولید مثل وی افزون‌تر و زایمانش بیشتر خواهد بود. زاد و ولد جانوران تک یاخته‌ای، در ظرف چند روز به میلیون‌ها می‌رسد. ملکه کشور موریانه که بایستی به تنهایی افراد بسیاری را تولید کند، تا همه گونه کارهای کشورش را انجام دهند، روزی سی و شش هزار تخم می‌گذارد. ملکه زنبور عسل، روزانه یک هزار تا دو هزار تخم می‌گذارد.

جانور هرچه تواناتر باشد و در محافظت فرزند، نیرومندتر تولید مثل وی کمتر خواهد بود. پستانداران، بچه‌های بسیاری نمی‌زایند. موش صحرائی، بیش از همه پستانداران می‌زاید.

یکی از دانشمندان، چنین تخمین زده است که موش صحرایی، در سال 17 بار می‌زاید و هر شکمی 4 بچه می‌آورد. این جانور دشمن‌های بسیار قوی دارد مانند راسو، روباه، شاهین، مار، جغد. پستاندار هرچه قوی‌تر باشد و در محافظت فرزند، تواناتر بود، زایمانش کمتر خواهد بود. نهنگ هر دو سال یک بچه می‌آورد‌؛ فیل که عمرش به هفتاد سال می‌رسد، در تمام عمر، چهار یا پنج بچه، بیشتر نمی‌زاید. این تناسب معکوس در جانوران از بدیهیات دانش به شمار می‌آید. اینک پرسشی پیش می‌آید که چرا چنین شد، چرا جانور هرچه ناتوان‌تر باشد بیشتر می‌زاید و تولید مثل وی افزون‌تر است؟ و چرا جانور هرچه قوی‌تر و نیرومندتر است، کمتر می‌زاید و تولیدمثل وی کمتر است؟ اینک پاسخ:

جانور ناتوان همیشه در خطر نابودی است. چون قدرت بر دفاع از جان خود، در برابر دشمن ندارد. پس برای حفظ نسل آن بایستی تولید مثلش فزون باشد.

جانور توانا، قدرت بر دفاع از جان خود دارد پس نیازی به تولید مثل فراوان ندارد چون می‌تواند، نسل خود را حفظ کند.

آیا این تناسب معکوس در جانوران، نشانه حکومت حکمت بی‌پایان و قدرت بی‌پایان و دانش بی‌پایان در این جهان نیست؟ آیا جانور ناتوان را آنطور آفریدن و جانور توانا را اینطور آفریدن، نشانه قدرت و حکمت و دانش آفریننده آنها نمی‌باشد؟