عسل
عسل غذای مفیدی است که اغلب مایع بوده و از زنبورعسل بدست میآید وتنها موِاد غذایی است که در قرآن آن را (شفا) نامیده است.
قال اللّه تعالی:
وَ اَوْحی" رَبُّکَ اِ لَی النَحْلِ اَ ن ِاتَّخَذی مِن الْجبالِ بُیُوتا ًوَ مِمّا َیَعْرِشون ثُمَّ کُلَّ الثَّمَراتِ فَاسلُکی سُبُلَ رَّبِکَ ذُلُلا ًیَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شراٌب ٌمُخْتَلِف اَلوْ"انَهُ فیه ِ شِفاء ٌلِلنّآس ... . (نحل 68-69)
و پروردگار تو به زنبور عسل وحی و الهام غریزی نمود که:
از کوهها و ثمرات گلها بخور و راههایی را که پروردگارت تعیین کرده به راحتی بپیما، از درون شکم نوشیدنی با رنگهای مختلف خارج میسازد که در آن شفا برای مردم است.
عسل از دیر باز مورد توجه مردم قرار گرفته و علاوه بر جنبه غذایی آن در زمان بقراط و در متون تورات به عنوان یک ضدعفونی کننده در بیماریهای پوستی و زخمها مورد توجه قرار گرفتهبود.
بسیاری از مفسران و صاحب نظران و پزشکان بر این عقیده هستند که آفرین بر قرآن که آن را به عنوان یک ماده غذایی شفا بخش معرفی کردهاست.
و با توجه به نتایج تحقیقات و تجارب وآزمایشات، دانشمندان جهان به ویژه در روسیه و آمریکا به این نتیجه رسیدهاند که:
عسل دارای بیش از هفتاد ماده مختلف است.
1ـ عسل مهمترین منبع مواد قندی طبیعی است و تا کنون 15 نوع قند در آن کشف گردیده است که مهمترین آنها را میتوان فرکتوز (قند میوه) به نسبت 40 درصد و گلوکز (قند انگور) به نسبت 30 درصد و قند نیشکر به نسبت 40 درصد اشاره کرد و در مجموع یک کیلوگرم عسل3250 کالری حرارت میدهد.
2ـ عسل به لحاظ داشتن برخی از انواع مواد تخمیری در تبادلات غذایی و کمک به هضم غذا در میان خوراکیها بالاترین مرتبه را دارد. مهمترین مواد تخمیری موجود در عسل عبارتند از آمیلاس که مواد نشاستهای را مبدل میکند و اینورتاس که قند معمولی را به قند انگور و قند میوه تبدیل میسازد و نیز کاتلاس، پروکسیداز و لیپاز.
3ـ عسل دارای ویتامینهای بسیار است که از جمله مهمترین آنها ویتامین، وC ویتامین (پرودکسین)، B6(اسید نیاسین)، B5,B,B2 میباشد. ویتامین A، و ویتامین K.
4ـ عسل دارای انواع پروتیین، اسیدهای آمینه و اسیدهای آلی مثل اسید فورمیک و مشتقات کلروفیل، مقداری آنزیم ومحرکهای حیاتی و رایحه معطر میباشد.
5ـ املاح معدنی در عسل فراوانند از جمله: کلسیم، سدیم، پتاسیم، منگنز، آهن، کلر، فسفر، گوگرد و ید. املاح موجود در عسل دو هزارم در صد وزن آن را تشکیل میدهد.
6ـ بسیاری از محققین تاکید دارند که عسل دارای عوامل قوی ضد میکروب می باشد. همچنین اعتقاد بر این است که عسل دارای هورمون نباتی و نوعی هورمون جنسی (از مشتقات استروژن) است.
میبینیم که عسل مادهای است بسیار پیچیده و البته ممکن است با توجه به نوع گلهایی که زنبورها از آن تغذیه میکنند، عسل مناطق مختلف اندک تفاوتی با هم داشته باشند.
عسل وبیماریهای گوارشی:
عسل به علت داشتن آنزیمهای گوارشی، به هضم غذا کمک میکند و از شدت ترش کردن معده میکاهد. برای زخم معده و التهاب معده مفید است و ترشحات اسیدی معده را تعدیل میکند و در اصل میتوان گفت که عسل نقش موثری در تنظیم اسیدهای دارد.
و یک تاثیر دیگر آن این است که حال عمومی بیمار را بهتر کرده و دستگاه عصبی او را آرامش میدهد. و همچنین حسن تاثیر عسل در درمان عفونتهای رودهای به ویژه نزد اطفال کاملاً روشن و اثبات شده است. از رسول خدا نقل گردیده که در موارد بسیاری خوردن عسل را برای درمان اسهال سفارش فرموندهاند. عسل مانع به وجود آمدن یبوست است، به ویژه یبوستی که بعد از عمل جراحی عارض میشود. در اکثر بیماریهای کبدی و کیسه صفرا اگر عسل را جزء رژیم غذای بیمار قرار دهند مفید و موثر است زیرا بافتهای کبد یک ماده مغذی است و ذخیره مواد قندی در کبد را افزایش میدهد.
اگر عسل را با گرده گل و شاه انگبین (غذای ملکه زنبور عسل) ممزوج کنند، به دلیل داشتن املاح معدنی، ویتامینها، هورمونها، اسیدها و.... دراکثر بیماریهای کبد موثر بوده و فعالیت تبادلات مواد قندی کبد را افزایش میدهد. دکتر کخ این قدرت تاثیر درعسل را مرهون مادهای به نام (Glueatillc Factory) میداند که تاثیری ویژه بر کبد و دستگاه جریان خون و قلب دارد.
خاصیت ضد میکروبی وضدعفونی عسل:
دانشمندان تاکید دارند که میکروبهائی که عامل بیماری انسانها هستند قادر به ادامه حیات نستند و عملاً عسل آنها را از بین خواهد برد.
از جمله مواردی که در عسل وجود دارد:
1ـ وجود اسید فورمیک درعسل
2ـ بالا بودن میزان مواد قندی موجود درعسل
3ـ وجود موادی که مانع از رشد میکروب می شوند
4ـ وجود آب اکسیژنه
واقعیت این است که خاصیت ضد میکروبی عسل در نتیجه وجود تمام عوامل یاد شده میباشد.
اما خاصیت ضد عفونی عسل، درست عکس اغلب مواد غذائی از قبیل شیر وعصاره های گیاهی وغذاهای پخته است وهیچ گونه قارچی در آن رشد نمیکند، فاسد نمیگردد، رنگ، بو و طعم آن عوض نمیشود، مشروط به اینکه آن را دور از رطوبت نگهداری نمایند.
عسل و طب اطفال:
عسل برای کودک هم یک ماده غذائی است و هم یک داروی بسیار ارزشمند زیرا:
1ـ گلبولهای قرمز خون را افزایش داده و رنگ آن را شفافیت میبخشد.
2ـ حال عمومی کودک را به نحو قابل ملاحظهای بهبود میبخشد، بویژه کودکانی که از نارسائیهای گوارش از قبیل اسهال، نارسائی در جذب مواد غذائی و یا سوء تغذیه و کم خونی رنج میبرد.
3ـ خاصیت ضد میکروبی آن، کودکان را از خطر ابتلای به بیماریهای انگلی و عفونی مصون میدارد.
4ـ باعث بهبودی کودکان بیمار شده و وزن آنها را افزایش میدهد.
5ـ به در آمدن دندان کمک کرده و از پوسیدگی آنها جلوگیری مینماید.
6ـ نیاز کودک را به ویتامین ب6 مرتفع ساخته و به سوخت وساز کلسیم و منیزیم در بدن کمک میکند و به همین دلیل، اکثر پزشکان توصیه میکنند که مقداری عسل به غذای روزانه کودک در تمام مراحل رشد اضافه شود، زیرا این عمل به رشد آنها کمک کرده و از ابتلای آنها به بیماریهای خطرناک از قبیل اسهال و سوء تغذیه پیشگیری میکند.
عسل وبیماریهای تنفسی:
در بیماریهای سل: عسل تاثیر مفیدی بر بیماری سل دارد و شاید این حسن تاثیر در نتیجه این باشد که عسل مقاومت بدن را در مقابل التهاب سلی افزایش میدهد. خوراندن 100ـ 150 گرم عسل به بیمار مبتلا به سل ریوی باعث میشود که وزن بیمار نسبت به سایر بیمارانی که عسل نخوردهاند افزایش یافته،
از میزان سرفه وی کاسته و شفافیت خون او زیاد شود.
سیاه سرفه والتهاب حنجره و گلو: از بیماریهای هستند که عسل در بهبودی آنها بسیار موثر است.
التهاب ریه: مصرف عسل در التهاب ریه وبرطرف کردن سرفه سودمند است. و به همین دلیل شرکت داروئی آلمان عسل را به ترکیبات داروئی ضد سرفه خود اضافه کرده است. از جمله شربت( MEIROSUM ) که یکی از بهترین داروهای ضد سرفه و التهاب قصب الریه به ویژه برای اطفال میباشد.
در بیماری آسم و ذات الریه: عسل به صورت شربت به همراه کلرور کلسیم و محلول دیمدرول مصرف میشود.
* * * * *
عسل و درمان بیماریهای گوش، حلق و بینی:
عسل و انواع سرماخوردگی:
از قدیم گفته شده که سرماخوردگی ها ( زکام، آنفلووانزا، گریپ) بدون معالجه در مدت هفت روز و با معالجه در یک هفته بهبود می یابند ( کنایه از اینکه دارو تاثیر چندانی در بهبودی سریع این بیماری ها ندارد ).
ولی گویا عسل این قاعده را تغییر داده است، زیرا تجربه ثابت کرده در صورت مصرف عسل همراه با شیر داغ ویا عصاره لیمو ویا با چای، مدت بیماری به سه روز تقلیل می یابد.
برای رفع سرماخوردگی عسل را باید با شیر گرم مخلوط کرد و خورد. دکتر «هرت ویک» معتقد است که عصاره نصف لیمو ترش با صد گرم عسل مخلوط شده مصرف شود در درمان سرماخوردگی مؤثر واقع میشود. و در ضمن باید درنظر گرفت بعد مصرف عسل بیمار باید بمدت دو الی سه روز در خانه استراحت کند. زیرا عسل تولید عرق فراوان میکند.
التهاب پنهان مجاری تنفسی:
مانند التهاب پنهان بینی وحلق که با معالجات معمولی بهبود نیافته باشند. در این گونه موارد عسل را به صورت محلول رقیق شده در آب در آورده و استنشاق مینمایند. این عمل نتایج بسیار خوبی در پی خواهد داشت.
التهاب مزمن سینوسها و التهاب چرکی مزمن گوش میانی:
اگر با محلول عسل شستشو داده شوند، بهبود مییابند، زیرا استفاده از محلولی که %30 آن را عسل تشکیل دهد، برای متوقف ساختن رشد انواع میکروب کفایت می کند.
زکام حاد والتهاب حلق ونایژهارا برطرف می سازد.
در ضمن عسل ضد رطوبت است، مخصوصاً رطوبت جدار شکم را به خود جذب میکند، کسی که میخواهد در زمستان زکام نشود، باید روزی سه قاشق عسل بخورد، مشروط به اینکه به عسل آلرژی نداشته باشد.
در التهاب خشکی بینی وحلق معالجه با عسل نتایج سودمند وامیدوار کننده ای در برخواهد داشت.
التهاب دهان:
در برابر معالجه موضعی با عسل به مدت پنج روز، واکنش نشان می دهد.
عسل در درمان بسیاری از بیماریها از قبیل بیماریهای قلبی، بیماریهای کلیوی، دستگاه عصبی و کم خونی مفید میباشد. به طور مثال:
درمان عسل جهت درمان کم خونی موجب میشود گلبولهای قرمز و هموگلوبین افزایش یابد همچنین عسل خاصیت ضد خونریزی دارد و از این بابت میتواند نقص ویتامین K بدن را جبران کند.
ابن سینا نظرش در مورد درمان بیماریهای قلبی این بود که:
روزانه به مقدار کافی آب انار و عسل بخورد بهبود مییابد. ولی در طب معاصر نیز خوردن عسل برای بیماران مبتلا به آنژین قلبی و نارسائی قلب تجویز شده است. بر طبق گفته « پروفسور کولومب » چنانچه بیمارقلبی روزانه 50 الی 140 گرم عسل برای مدت یک الی دو ماه بخورد، کاهش محسوسی در ناراحتی قلبی او دیده خواهد شد.
آلرژی نسبت به عسل:
بعضی افراد نسبت به عسل آلرژی دارند، عسل با آنها نمیسازد، مثلاً مصرف عسل در این نوع افراد حالاتی از قبیل: سرگیجه، تهوع، اسهال، نارحتیهای ریوی و حتی بعضی بیماریهای پوستی ایجاد میکند که این حالت بیشتر در بین کودکان دیده میشود که در این صورت نباید از عسل استفاده کنند.
|